Biogazownia rolnicza – finansowanie krok po kroku

Jak zamienić odpady w źródło stabilnych dochodów i zdobyć wsparcie na budowę własnej biogazowni?

Biogazownia rolnicza to nie tylko ekologiczna odpowiedź na kryzys energetyczny (wzrost cen energii), ale także szansa na realne zyski. Choć budowa instalacji może wymagać niemałych nakładów, wachlarz dostępnych form finansowania – od dotacji, przez preferencyjne pożyczki, pożyczki z umorzeniem, aż po spółdzielnie energetyczne na wsi – sprawia, że inwestycja staje się dostępna także dla rolników i samorządów.
W tym artykule przeprowadzimy Cię krok po kroku przez cały proces: od przybliżenia tematyki biogazowni, poprzez planowanie i kosztorysowanie, przez pozyskiwanie środków finansowych, aż po najczęstsze pułapki i praktyczne wskazówki od inwestorów, którzy już zbudowali swoją „zieloną elektrownię”.

Co to jest biogazownia i jakie są jej rodzaje

Biogazownia – zakład produkujący biogaz z biomasy roślinnej, odchodów zwierzęcych, odpadów organicznych (na przykład z przemysłu spożywczego), odpadów poubojowych lub osadu biologicznego ze ścieków.

Biogazownie dzielą się na kilka rodzajów, w zależności od technologii, rodzaju wsadu (substratu) i zastosowania.

Oto główne rodzaje biogazowni:

Biogazownie – podział ze względu na rodzaj substratu

• Biogazownie rolnicze – wykorzystują odpady rolnicze, obornik, gnojowicę, resztki roślinne, kiszonki itp.
• Komunalne – przetwarzają odpady komunalne, np. bioodpady z gospodarstw domowych.
• Przemysłowe – bazują na odpadach z przemysłu spożywczego (np. z mleczarni, rzeźni, browarów).
• Na osadach ściekowych – powstają przy oczyszczalniach ścieków i przetwarzają osady.

Klasyfikacja biogazowni ze względu na technologię fermentacji

• fermentacja mokra – substrat ma konsystencję płynną (zawartość suchej masy do ok. 10–15%); często stosowana w rolnictwie.
• fermentacja sucha – substrat jest bardziej suchy (zawartość suchej masy powyżej 20%); stosowana np. przy odpadach organicznych w miastach.

Biogazownia ze względu na sposób przepływu substratu

• ciągłego działania – substrat jest stale lub regularnie dodawany do reaktora.
• okresowego działania (batch) – substrat jest ładowany jednorazowo i pozostaje w reaktorze przez cały czas fermentacji.

Ze względu na zastosowanie biogazu

• produkujące energię elektryczną i ciepło (kogeneracja) – najczęściej spotykane.
• biogazownie produkujące biometan – biogaz jest oczyszczany i wtłaczany do sieci gazowej lub wykorzystywany jako paliwo.

Podział biogazowni ze względu na produkowany biogaz

1. Biogazownie surowe (produkują „biogaz surowy”)

• skład: ok. 50–70% metanu (CH₄), 30–50% dwutlenku węgla (CO₂), siarkowodór (H₂S), para wodna, inne śladowe gazy.
• zastosowanie: bezpośrednio w kogeneracji (produkcja prądu i ciepła na miejscu).
• typowe dla: biogazowni rolniczych – instalacji bez systemu oczyszczania gazu.

2. Biogazownie z oczyszczaniem – produkują biometan

• skład: biogaz po oczyszczeniu zawiera >96% metanu, podobnie jak gaz ziemny.
• zastosowanie:
  • wtłaczanie do sieci gazowej (jako zielony gaz)
  • wykorzystanie jako paliwo do pojazdów (bioCNG, bioLNG)
  • eksport jako zielony wodór po reformingu
• typowe dla: nowoczesnych instalacji komunalnych i dużych przemysłowych.

3. Biogazownie wielofunkcyjne (hybrydowe)

• mają możliwość przełączania między produkcją energii elektrycznej, biometanu i ciepła – zależnie od zapotrzebowania lub opłacalności w danym momencie.
• często spotykane w Niemczech, Danii czy Francji.

---

🧠 Ciekawostka – biometan

Biometan, w przeciwieństwie do surowego biogazu, może być sprzedawany jako paliwo albo przesyłany rurociągiem, bo jego czystość jest zbliżona do gazu ziemnego.

Biogazownia rolnicza – od czego zacząć ?

Zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 13 lipca 2023 r. o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych, biogazownia rolnicza to:

„Instalacja odnawialnego źródła energii, służąca do wytwarzania biogazu rolniczego, energii elektrycznej z biogazu rolniczego, ciepła z biogazu rolniczego lub biometanu z biogazu rolniczego”

Ustawowa definicja biogazowni rolniczej ma istotne znaczenie dla:​

• Procesów inwestycyjnych: określa ramy prawne dla planowania i realizacji inwestycji w biogazownie rolnicze.
• Uzyskiwania pozwoleń: ułatwia procedury administracyjne związane z budową i eksploatacją takich instalacji.
• Dostępu do wsparcia: umożliwia korzystanie z programów finansowych i dotacji przewidzianych dla odnawialnych źródeł energii.

Przykład – mikro biogazownia rolnicza o mocy do 50kW

Prześledźmy proces budowy mikrobiogazowni rolniczej. Dlaczego akurat rolniczej ?

• bo łatwe i wskazane jest wykorzystanie w pierwszej kolejności, na potrzebu substratu w biogazowni produktów ubocznych z gospodarstwa rolnego, a zwłaszcza:
  • odpadów z produkcji zwierzęcej (gnojowica bydlęca, obornik, suche odchody),
  • odpady poubojowe kategorii K2 i K3,
  • odpady z produkcji roślinnej (odpady zbożowe, odpady z pasz),
• możliwe jest też wykorzystanie roślin energetycznych z upraw celowych (zboża, w tym zwłaszcza kukurydza, rośliny okopowe, rzepak, lucerna)

Dzięki biogazowni, poprzez wykorzystanie odpadów zwłaszcza hodowlanych, które są przekształcane w biogaz, rolnik może dysponować wyprodukowaną przez własną instalację energią elektryczną i cieplną, uniezależniając się w ten sposób od niestabilnych cen prądu. To największa korzyść biogazowni.

Pozwolenia i procedury przy budowie mikro biogazowni rolniczej:

1. Decyzja o warunkach zabudowy lub zgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (MPZP)

• jeśli działka, na której ma powstać biogazownia, nie jest objęta MPZP, inwestor musi uzyskać decyzję o warunkach zabudowy (tzw. WZ-ka).
• w przypadku istnienia MPZP – projekt musi być zgodny z zapisami planu (np. funkcja terenu: produkcyjna, rolna itp.).

2. Decyzja środowiskowa (lub brak konieczności jej uzyskania)

• jest bowiązkowa tylko dla większych biogazowni (moc powyżej 0,5 MW lub fermentacja powyżej 100 ton odpadów rocznie).
• dla mniejszych instalacji możliwe jest uzyskanie postanowienia o braku konieczności sporządzania raportu oddziaływania na środowisko – procedura obejmuje:
  • kartę informacyjną przedsięwzięcia (KIP).
  • ewentualny raport oddziaływania na środowisko (jeśli będzie wymagany).

3. Pozwolenie na budowę – jest niepotrzebne !

• zgodnie z ustawą Prawo budowlane, mikrobiogazownie o mocy do 50 kW są zwolnione z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę, a jedyną formalnością wymaganą przed rozpoczęciem realizacji inwestycji jest zgłoszenie budowy do odpowiedniego organu administracji architektoniczno-budowlanej, tj. starosty lub prezydenta miasta na prawach powiatu.

4. Przyłączenie do sieci energetycznej

• zgodnie z ustawą Prawo energetyczne, mikrobiogazownie o mocy do 50 kW wymagają przyłączenia do sieci elektroenergetycznej na warunkach określonych przez Operatora Systemu Dystrybucyjnego (dalej: OSD).
• wymaga to uzyskanie warunków przyłączenia (lub zmiany juz posiadanych) wydanych przez OSD oraz podpisania umowy przyłączeniowej.

Oczywiście wymagania dla większych biogazowni, o mocy powyżej 50kW, a zwłaszcza powyżej 0,5MW i 1MW sa sporo większe.

A pozwolenie wodnoprawne i wpis do BDO ?

Pozwolenie wodnoprawne (jeśli wymagane)

• konieczne, tylko gdy:
  • pobierana będzie woda w procesie technologicznym.
  • odprowadzane będą ścieki.
  • albo gdy instalacja może wpływać na wody powierzchniowe lub podziemne, co nie powinno mieć zasadniczo miejsca

Zgłoszenie instalacji do rejestru BDO (Baza Danych o Odpadach)

• jeśli w biogazowni powstaje poferment jako odpad, trzeba zgłosić działalność do BDO.
• jeżeli poferment jest klasyfikowany jako produkt pofermentacyjny albo jako nawóz lub środek poprawiający właściwości gleby w oparciu o pozwolenie na wprowadzenie do obrotu (na poziomie krajowym) – nie ma potrzeby zgłaszania do BDO, ale muszą być zachowane odpowiednie procedury

Koncesja czy wpis do rejestru małych instalacji OZE ?

• biogazownie rolnicze do 1 MW nie wymagają koncesji, tylko wpisu do rejestru małych instalacji w Urzędzie Regulacji Energetyki (URE) oraz w Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (dalej: KOWR)

Odległość biogazowni od zabudowań

Decyduje o tym Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie:

• odległości zamkniętych zbiorników na produkty pofermentacyjne w postaci płynnej, mierzone od pokryw i wylotów wentylacyjnych tych zbiorników, powinny wynosić co najmniej: 10 m od pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi na działkach sąsiednich, jednak nie mniej niż 15 m od okien i drzwi w tych pomieszczeniach,
• odległości komór fermentacyjnych i zbiorników biogazu rolniczego powinny wynosić co najmniej: 20 m od pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz od budynków inwentarskich oraz 25 m od studni lub ujęć wód

Biogazownia 50kW cena

Koszt budowy takiej mikrobiogazowni zależy od kilku czynników: technologii, rodzaju substratu, automatyzacji, lokalizacji i dostępu do infrastruktury.

Co wchodzi w koszt budowy ?

• projekt technologiczny i budowlany,
• budowa zbiorników fermentacyjnych, magazynów substratów,
• systemy dozowania / pompowania substratów,
• instalacja do oczyszczania i przesyłu biogazu,
• agregat kogeneracyjny (jeśli będzie też produkcja energii elektrycznej),
• przyłącze energetyczne (czasami bywa kosztowne),
• systemy automatyki i monitoringu, w tym zdalnego nadzoru
• uzyskanie pozwoleń i procedury administracyjne.

Od czego zależy dokładna cena ?

• rodzaj substratu (np. gnojowica jest tańsza w przetwarzaniu niż np: kukurydza kiszonkowa).
• stopień automatyzacji (ręczne vs automatyczne systemy podawania substratów).
• lokalizacja (odległość transportu substratów, bliskość sieci elektroenergetycznej).
• własne prace budowlane (inwestorzy czasem wykonują część prac we własnym zakresie — wtedy koszty spadają).
• technologia fermentacji (ciągła / mieszana, temperatura mezofilna / termofilna).

Stąd koszt biogazowni o tej mocy może kształtować od ok. 900tys zł netto do blisko 3 mln zł netto.

Biogazownia rolnicza się opłaca – jak sfinansować zieloną inwestycję ?

Opłacalność budowy i eksploatacji biogazwni rolniczej, na przykładzie instalacji 50kW

ZAŁOŻENIA

• koszt inwestycji 3mln zł netto
• zakładana roczna produkcja energii to 400 MWh – przy pracy 8000 h rocznie,
• ponadto instalacja biogazowni wyprodukuje ok.675 MWh energii cieplnej, czebo blisko połowę zużyje we własnym procesie technologicznym,
• zakładamy, że substraty (np: gnojowica bydlęca) będą pochodziły z własnego gospodarstwa i nie będą zakupywane na zewnątrz,

OSZCZĘDNOŚCI:

• oszczędności jakie uda się uzyskać poprzez pominięcie zakupu 400MWh energii na rynku (bo będzie własna z biogazowni) to ok. 200.000,00 zł rocznie – wyliczone przy cenie ~500 zł/MWh netto
• oszczędność na zakupie ciepła (np. do ogrzewanie gospodarstwa) ok. 20 000 zł – zamiast ogrzewania węglem czy gazem,
• nie uwzględniamy przy tym korzyści wynikających z zagospodarowania pofermentu z biogazowni
• RAZEM – potencjalne oszczędności to ok 220tys zł rozcznie.

• koszty serwisowania biogazowni – przyjmujemy ok. 20tys zł rocznie – tutaj sporo zależy od systemu / umowy serwisowej z dostawcą biogazowni.

ZYSK roczny (wynikający z oszczędności) to ok 200tys zł.

OKRES ZWROTU

• bez wykorzystania dotacji 15 lat
• z wykorzystaniem 65% dotacji – 5,25 lat (liczone dla kosztu własnego inwestora 1.050.000zł, reszta kosztów inwestycji pokryta dotacją)

Jak sfinansować inwestycje w biogazownie rolniczą ?

• Program „Energia dla Wsi” (NFOŚiGW) – to dotacja: do 65% kosztów kwalifikowanych dla biogazowni rolniczych plus pożyczka preferencyjna: razem pokrywają do 100% kosztów kwalifikowanych inwestycji.​

Biogazownie rolnicze — Twoja droga do niezależności energetycznej – jak możemy pomóc

✅ Biogazownia rolnicza to nie tylko inwestycja w nowoczesne rolnictwo, ale też realne źródło stabilnych przychodów i oszczędności.
Przy odpowiednim wsparciu i wykorzystaniu dostępnych programów finansowania, budowa własnej instalacji biogazowej staje się dziś bardziej dostępna niż kiedykolwiek.

Jeśli rozważasz inwestycję w biogazownię lub chcesz dowiedzieć się, jak maksymalnie wykorzystać dostępne źródła finansowania — skontaktuj się z nami.
📩 Pomożemy Ci przejść cały proces: od koncepcji, przez projekt, aż po uzyskanie dofinansowania i realizację inwestycji.

Postaw na energię z natury >> napisz do nas już dziś !