Inkluzywność w projektach unijnych

Co to jest inkluzywność ?

Inkluzywność jest pojęciem odnoszącym się do tworzenia i utrzymania środowiska, w którym każda osoba, niezależnie od swoich cech, umiejętności czy tła, ma równy dostęp do zasobów, usług, możliwości i uczestnictwa w życiu społecznym.

Inkluzywność promuje równość, szanuje różnice i dąży do eliminacji barier, które utrudniają pełne uczestnictwo wszystkich jednostek w życiu społecznym, kulturalnym, edukacyjnym, zawodowym i politycznym.

---

---

To więcej niż dostępność, która jest cechą, dzięki której z produktów, usług i przestrzeni może korzystać na równi jak największa liczba osób, szczególnie starszych i niepełnosprawnych.

Cel inkluzywności

Celem jest tworzenie społeczeństwa, w którym każda osoba ma równe szanse i możliwości rozwoju, uczestnictwa i pełnego wykorzystania swojego potencjału. Dążenie do zmniejszenia nierówności i dyskryminacji oraz budowania bardziej sprawiedliwego i równościowego społeczeństwa. Inkluzywność jest elementem budowania społeczeństwa, w którym każdy ma swoje miejsce, czuje się akceptowany i potrzebny.

Zasady inkluzywności

• równość szans: inkluzywność przyjmuje, że każda osoba ma prawo do równych szans i możliwości, niezależnie od swojej tożsamości, niepełnosprawności, pochodzenia etnicznego, płci, orientacji seksualnej czy jakiejkolwiek innej cechy. Dąży się do eliminacji wszelkich form dyskryminacji i uprzedzeń, aby zapewnić pełne uczestnictwo i równość szans dla wszystkich.
• poszanowanie różnorodności: inkluzywność promuje szacunek i akceptację różnorodności. Każda osoba ma unikalne cechy, doświadczenia i świadomość. Taka różnorodność przyczynia się do wzbogacania społeczeństwa i nie powinna prowadzić do dyskryminacji. Inkluzywność promuje szacunek i postrzega wszystkich jako równych.
• usuwanie barier: tutaj inkluzywność spotyka się ze wspomnianym pojęciem dostępności. Dąży do eliminacji barier, które utrudniają ludziom pełne uczestnictwo w życiu społecznym. Mogą to być bariery infrastrukturalne, takie jak niedostosowane budynki, ale także bariery społeczne, takie jak stereotypy, uprzedzenia czy ograniczające normy społeczne. Nacisk położony jest na identyfikowanie i eliminowanie barier, aby stworzyć środowisko dostępne dla wszystkich.
• uczestnictwo społeczne: poprzez wspomnianą likwidację barier inkluzywność ułatwia uczestnictwo wszystkich osób w życiu społecznym, politycznym, kulturalnym i ekonomicznym. Idealną sytuację postrzega tak, że każda osoba będzie miała możliwość wyrażania swoich potrzeb, opinii i wpływu na podejmowane decyzje.

Inkluzywność w składanych wnioskach o dotacje unijne ?

W kontekście wniosków unijnych, inkluzywność odgrywa ważną rolę w politykach i programach Unii Europejskiej, np: w polityce spójności UE. Projekty finansowanie ze środków UE często wymagają uwzględnienia aspektów inkluzywności (w tym eliminacji barier – w aspekcie dostępności rezultatów projektu).

Wnioskodawcy muszą zapewnić, że projekty będą promować równość, uczestnictwo społeczne i dostępność dla wszystkich grup społecznych.

Kilka przykładów – inkluzywność we wnioskach unijnych:

• dostępność infrastruktury: wnioskujący powinien uwzględnić kwestie dostępności obiektów budowanych w ramach projektów dofinansowanych środkami UE. Musi już na etapie projektu brać pod uwagę potrzeby osób z niepełnosprawnościami, takie jak odpowiednie dostosowanie budynków i infrastruktury – podjazdy, windy, schodołazy, szerokość korytarzy i drzwi dla zapewnienie udogodnień dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, informacje dla osób niewidomych czy odpowiednie oznaczenia dla osób niedowidzących.
• równość płci: trzeba odnieść się do równości płci we wniosku. Należy promować równouprawnienie i równy dostęp dla kobiet i mężczyzn we wszystkich aspektach projektu. Może to obejmować podejmowanie działań mających na celu zwiększenie równości płci w zarządzaniu projektem, promowanie równego wynagrodzenia i zapewnienie równych szans rozwoju zawodowego czy łączenia obowiązków zawodowych z domowymi poprzez elastyczne formy pracy.
• włączenie społeczne: należy uwzględniać też aspekty włączenia społecznego. Projekty powinny odpowiadać na wyzwania społeczne, związane na przykład z ubóstwem, bezrobociem, wykluczeniem społecznym czy marginalizacją grup społecznych. Wnioskujący powinien przedstawić strategię, jak projekt przyczyni się do włączenia tych grup i promowania ich uczestnictwa w społeczeństwie.
• dostęp do edukacji: inkluzywność w kontekście edukacji jest ważna. Należy pokazać, jak projekt zapewni równy dostęp do edukacji dla różnych grup społecznych, w tym dla osób o różnych umiejętnościach, migrantów, osób starszych, osób z niepełnosprawnościami czy osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej.
• innowacje społeczne: Wnioski mogą uwzględniać również aspekty innowacji społecznych, które przyczyniają się do inkluzywności. Innowacje społeczne to działania, które rozwiązują problemy społeczne i przynoszą korzyści różnym grupom społecznym. Wnioskujący powinien przedstawić, w jaki sposób projekt będzie wprowadzał innowacje społeczne, które przyczynią się do włączenia i poprawy jakości życia różnych grup społecznych.

Zazwyczaj jest to kryterium oceny projektu

Wniosek o dofinansowanie z unijnych środków może być bardziej unikalny, jeśli uwzględni aspekty inkluzywności. Warto przeanalizować wymogi dotyczące inkluzywności (zwłaszcza polityki równościowe i dostępność) w danym naborze wniosków oraz dostosować zapisy w swoim wniosku, tak aby uwzględnić te kwestie. Promowanie inkluzywności we wnioskach unijnych przyczynia się do budowy bardziej sprawiedliwego i równego społeczeństwa.

Projektuj i produkuj z uwzględnieniem inkluzywności

Wpływ ludzkiej twórczości, wytwarzania i świadczenia usług na równość jest często niedoceniany.

Współczesne społeczeństwo stawia coraz większy nacisk na inkluzywność. Oznacza to tworzenie środowisk i produktów, które uwzględniają różnorodność i dążą do zapewnienia równych szans i uczestnictwa dla wszystkich.

Projektowanie (nazywane uniwersalnym) i produkcja na rzecz inkluzywności to podejście, które ma na celu eliminację barier.

Pozwoli to zapewnić dostępność dla osób o różnych umiejętnościach, potrzebach.

Jak zatem projektować wyroby i usługi pod kątem inkluzywności ?

Trzeba mieć na uwadze kilka kontekstów takiego projektowania:

• różni ludzie maja różne potrzeby: projektowanie i będąca jego efektem produkcja na rzecz inkluzywności rozpoczyna się od zrozumienia różnorodności społeczeństwa. Rozmaite umiejętności, potrzeby, preferencje są naturalną cechą społeczności ludzkich. Dlatego projektanci i producenci muszą uwzględniać te różnice podczas tworzenia produktów, usług i środowisk. Muszą brać pod uwagę różne grupy wiekowe, etniczne, kulturowe, niepełnosprawności, płeć i inne czynniki. Wtedy dopiero mogą tworzyć rozwiązania, które są dostępne i użyteczne dla wszystkich.
• likwidacja barier – czyli klasyczna dostępność – projektowanie i produkcja muszą likwidować przeszkody, które utrudniają uczestnictwo i równość. Barierami mogą być przeszkody architektoniczne, transportowe, cyfrowe, komunikacyjne, stereotypy czy dyskryminacja. Projektanci i twórcy powinni identyfikować te bariery i dążyć do ich eliminacji. Służyć temu może tworzenie produktów i środowisk, które są dostępne, intuicyjne i przyjazne dla wszystkich.

• projektowanie uniwersalne – podstawą takiego projektowania, na rzecz inkluzywności, jest podejście uniwersalne. Projektowanie uniwersalne zakłada tworzenie produktów i środowisk, które są dostępne dla jak najszerszego zakresu użytkowników, niezależnie od ich umiejętności czy ograniczeń. Czyli projektowane rozwiązania powinny być elastyczne, intuicyjne, łatwe w obsłudze i przyjazne dla wszystkich użytkowników. Projektanci powinni uwzględniać zasady projektowania uniwersalnego od samego początku procesu twórczego.
• innowacyjne technologie – ich rozwój odegra kluczową rolę w projektowaniu i produkcji na rzecz inkluzywności. Technologie takie jak sztuczna inteligencja, internet rzeczy, robotyka mogą pomóc w eliminowaniu barier i zapewnieniu dostępności. Na przykład: aplikacje tłumaczące z języka migowego, systemy rozpoznawania mowy czy technologie asystujące. Mogą one ułatwiać komunikację i dostęp do informacji dla osób z niepełnosprawnościami.
• partnerstwo – projektowanie oraz produkcja / usługi  na rzecz inkluzywności powinny być procesem opartym na partnerstwie i współpracy. Oznacza, że konieczna jest współdziałanie z różnymi grupami docelowymi. Mogą to być organizacje pozarządowe, eksperci. Warto poznać ich różnorodne perspektywy i wiedzę potrzebną do tworzenia rozwiązań naprawdę inkludujących.

Moralna potrzeba czy biznes

Uwzględnianie inkluzywności to nie tylko moralny nakaz, ale też strategia konkurencyjna. Może ona przynieść korzyści zarówno dla osób z różnymi umiejętnościami, jak i dla firm oraz całego społeczeństwa. Jak ? Poprzez uwzględnianie różnorodności, eliminowanie barier, stosowanie zasad projektowania uniwersalnego, wykorzystywanie innowacyjnych technologii oraz angażowanie partnerów społecznych. Dzięki temu możemy tworzyć produkty, usługi i środowiska, które są dostępne, użyteczne i przyjazne dla wszystkich. Taki kierunek wyraźnie wspierają dotacje UE dla przedsiębiorstw.